İNSANOĞLUNUN yaşadığı mekânı güzelleştirme isteği, tarihi boyunca daima var olmuştur.

Bazen yapıların dış cephesinin, bazen de yapıların iç mekânlarının inşaatı sırasında ve ya sonrasında, çeşitli heykel, fresk, rengârenk mozaikler süsleme ögeleri olarak kullanılmışlardır.

Özellikle iç mekanların duvarlarına veya taban döşemelerine yapılan rengarenk mozaik uygulamaları, günümüz modern dünyasında evlerimize serdiğimiz ya da duvarlarımıza astığımız kilimler gibi estetik dizayn amacından öteye geçmemiştir. Yapılırken estetik amacı gütse de, üzerinde oluşturulan ikonografik sahnelerle ya da dekoratif süslemelerle ve desenlerle,  o dönemin sosyal ve dini yaşantısı hakkında oldukça önemli bilgiler veren sanat eserleridir. Yani geçmişi okumamızı sağlayan geçmişin tasvir kitapları gibilerdir adeta..

Peki, mozaik nedir? Cam, mermer ve benzeri uygun malzemelerden özel olarak üretilen renk fragmanlarını (tesserrae) kireç ya da çimento harcı ile belli bir yüzeye yapıştırmak suretiyle yapılan resim veya dekoratif süsleme yöntemine mozaik diyebiliriz.

Temel olarak bir mozaik yapımı, öncelikle desenin çizilmesi, tasarlanması daha sonra taşların döşenmesi ve yapıştırılması aşamalarından oluşmaktadır. Mozaik yapımında, 0.4 mm.’yi geçmeyen büyüklükte küp şeklinde oluşturulmuş çeşitli taşları tutturmak için ise yapılış tekniğine göre ya alçı ya da diğer yapıştırıcı maddeler kullanılmıştır.

Oluşturulmasında büyük emek, sabır ve zaman isteyen bu sanat eserlerinin en erken örnekleri, MÖ 7250-6750 arasına tarihlenen Çayönü’ndeki Neolitik yerleşiminin bir taban döşemesi ile Şanlıurfa yakınlarında bulunan Nevali Çori ve Göbekli Tepe Neolitik Dönem yerleşmelerindeki kült yapılarında bulunan terazzo döşemeleridir.

Başlangıçta mozaik süsleme sanatında daha basit, yalın geometrik motifler görülürken, ilerleyen zamanlarla birlikte, gündelik yaşamın yer aldığı figürlü kompozisyonlar, dini ve mitolojik konular, siyasi konular işlenmeye başlamıştır. Geç Antik Çağ’da mozaikler üzerinde yapılan betimlerden en çok sevilen ve en özel örneklerinden biri olan Orpheus mozaiklerinden bir tanesi de hatta kentimizde bir yapıya ait taban döşemesi olarak bulunmuştur(Bkz. 02.04.2022 “Düzceli Orpheus” başlıklı yazı).

Peki, şimdi mozaik konulu bu yazıyı ben niye yazdım?

Düzce’nin özellikle Konuralp Antik Kenti’nin gündemini takip edenler hemen anlamış olmalılardır.

Tamam tamam, bir iki üç tıp!