Portre nedir?

Bilinen bir şahsın karakteristik özellikleriyle birlikte tablo, mermer, bronz gibi materyaller üzerinde yeniden canlandırılmasıdır.

Portre kelimesinin kökeni "kopyasını almak" anlamına gelen "Protraho" sözcüğüne dayanmaktadır.

Fotoğrafın icadından önce, birinin görünüşünü kopya etmenin yolu boyalı, yontulmuş veya çizilmiş bir portre yapımından geçmektedir.

Kırk bin yıl öncesine kadar insanoğlu, çeşitli materyallerle insan figürinleri, kolosal heykeller yapmış olsa da uzun yıllar boyunca yaptıkları bu eserler, insana dair genel geçer anatomik özellikler verilerek yapılmış tanrı tanrıca betimlemelerinden öteye geçmemiştir.

Fakat portre sanatında mutlaka belli bir kişinin betimlenmesi gerekmektedir.

“Hocaların hocası” olarak atfedebileceğimiz ve kendisinin öğrenci olmaktan hep çok gurur duyduğum Sayın Hocam Prof.Dr. Ramazan Özgan “bir yontunun ve ya bir resmin portre olarak adlandırılabilmesi için üç önemli unsurun mutlaka olması gerektiğini söyler ve bu üç unsuru, yaşamış veya yaşamakta olan belli bir kişinin kişisel özellikleriyle ele alınması, betimlenen kişiye ait özelliklerin, fizyonomik hatların sadece bu kişiye ait olacak şekilde verilmesi bir başka deyişle bir benzerinin olmaması ve son olarak portresi yapılan kişinin iç dünyası ve karakterinin yapıta yansıtılması” olarak sıralar.

Yani bu bilgilerden yola çıkarak, müzelerde gördüğümüz ve ya arkeolojik kazılarda bulunan insan figürlü eserlerin hepsi portre değildir. Örneğin yakın zamanda kentimizin göz bebeği, antik tiyatro kazılarında bulunan heykel başı bir portre değil, genel insan anatomisine sahip Apollon heykel başıdır. Ama tarih kokan bereketli Konuralp’ten gerçek bir insana ait bir portre, müzemizin deposunda bulunmaktadır. Hâlbuki ne kadar değerli ve büyük bir öneme sahiptir o mermer yontu.

Kendisi bizim bu yüzyılda suretini görebildiğimiz en eski Düzcelinin portresidir.

Anadolu kökenli Roma Cumhuriyet Dönemi’ne yani milattan önce 1. yüzyıla tarihlenen (tarihlendirme için bkz. S. Sağlan Konya/2012) Konuralp Portresi; gerçekçi işlenmiş karakteristik özellikleri, kısa saçları ve ciddi duruşuyla dönemin insanına benzemektedir.

Anadolu müzelerindeki sadece kırk adet Anadolu kökenli Roma Cumhuriyet Dönemi portrelerinden birisinin Konuralp Müzesi’nde bulunması, Konuralp’in tarihi zenginliğini kanıtlar niteliktedir.

2000 yıllık en eski Düzceli suretinin, müzemizde hak ettiği itibarı görmesi dileklerimle..