HASBÎLİK; karşılıksız iş yapma, bir işi Allah rızası için yapma, gönüllü yapma, gönüllülük anlamlarına gelir.

Bir iş yaparken ya çıkarınız için yaparsınız kazancınız, geçiminiz için iş yaparsınız ya da karşılık beklemeden, karşılığını Allah'tan bekleyerek yaparsınız. Elbette ikincisi zor. Hele çıkarın her şeyin önüne geçtiği selam verme de bile çıkar arandığı günümüzde. Bu davranışa da “hesâbî” derler. Dün sokağımızda rögar temizliyorduk komşu “sana mı kaldı bu iş, belediye temizlesin” deyip geçti gitti.

Yine bir gün cami çevresinde ağaçlandırma, çit çevir me yapıyorduk yoldan geçenlerden biri “Sen dernekten ya da belediyeden para alıyor musun?” diye sordu. Allah rızası unutulur, çıkarlar ön plana geçerse bunları normal karşılamak gerekiyor. Hasbîlik işi insanlık işi.

Bazı meslekler sadece “gelir” karşılığı yapılacak mesleklerden değildir. İmamlık, öğretmenlik bunların başında geliyor. Bunlar ayrıca aşk istiyor, fedakarlık istiyor. Yıllarca üniversite hocalığı yapmış Orhan Okay hoca şöyle diyor: Öğretmenlik hasbîlik mesleğidir. Öğretmenlik iki ruh arasında en hasbî ilişkilerin mesleğidir.

Yazar Rasim Özdenören de: Artık komşuluk bile ucunda bir çıkar olup olmadığına göre bir değer kazanmakta ya da kaybetmekte. Hasbîlik, hatır, gönül, Allah rızası uzaklarda kalmış bir hatıradır sanki, diyor.

Türk şiirinin hâfızı, değerli Hayâtî İnanç da şöyle diyor: Münasip, uygun dostlarla, hasbî insanlarla bir arada bulunabilirsen dünya cenneti içindesin. Kıymetini bil.

Bu konuyla ilgili Ali Fuat Başgil de şöyle der: Allah duygusundan ve sevgisinden uzak bir terbiye yalnız fayda ve menfaat düşüncesine dayanır. Fakat din terbiyesi hasbî, karşılıksız ve ulvîdir. Bu terbiye insanı yükseltir, iyiliği ve adaleti hiçbir menfaat düşüncesine saplanmadan sevdirir.

Muhammet Emin Yıldırım hoca hizmetler hususunda şöyle der: Hizmet burada, ücret oradadır. Karşılık bekler, menfaat hesapları yapar, taltife alkışa teveccüh edersen peşin olana aldanır, pişman olursun. Hesabî değil hasbî davran ki 21. asırda sahâbi çizgisini yakalayabilesin.

Hasbilik de her kişinin değil er kişinin işi. Yere atılmış bir çöpü kaldırmada, bir çocuğun yolda karşıya geçirilmesinde, bir ihtiyaçlının ihtiyacının giderilmesinde hep bu duygu vardır.

Bu duyguyu canlı tutarsak toplumda sevgi saygı artar, güven dayanışma artar. Huzurlu bir toplum oluruz. Hasbîlik de aslın bizim insanî değerlerimizdendir ama yitirilmeye yüz tutmuş değerlerimizden.

Temennimiz güzel insanların yaşadığı bir toplum olmak. Güzel insanlarla güzel yarınlara...