Rahmet, Rahman ve Rahim kelimelerinin köküdür.  İncelik, ihsan, şefkat etme, bağışlama, acıyıp esirgeme anlamına gelir. Allah'ın kullarına acıması, onlara sevgi, şefkat ve merhametle muamele etmesi, bol bol ihsanda bulunması anlamında Kur'ani bir tabirdir.

Kur'an öncelikli olarak Allah'ın rahmetinden, O'nun Rahman ve Rahim oluşundan söz eder. Adeta Kur'an bunlarla başlar. Rahmet özelliği O'nun âlemlerin Rabbi ve her şeyin yaratıcısı oluşunun bir gereğidir. O, bu sıfatıyla varlıkları yaratmış, şekil vermiş ve onların ihtiyaç duydukları her şeyi onlara bağışlamaktadır.

Rahmet kavramı, sevgi, aşk, şefkat, rikkat (incelik), müşfiklik, ihsan ve nimet verme gibi merhametle ilgili bütün unsurları içerisine alır.

Allah Teâlâ, kullarına rahmet ve şefkatle davranmayı nefsine vacip kıldığını, şu ayetiyle açıklamıştır.

“Ayetlerimize inananlar sana geldiğinde onlara de ki: Selâm size!  Rabbiniz, sizden her kim bilmeyerek fenalık yapar da arkasından tövbe eder ve nefsini düzeltirse, ona rahmet etmeyi kendi üzerine almıştır. O, bağışlayan ve merhamet edendir.” (En'am, 6 / 54)

Merhamet: Acıma, esirgeme, koruma, sevgi gösterme, yardım etmektir. İnsanı başkalarına iyilik ve yardım etmeye yönlendiren acıma duygusudur. Tüm yaratılmışlara sevgi ile yaklaşma, onları kötülüklerden koruma ve kurtarma, zor durumlarında yardım etme, bağışta bulunma, affetme gibi iyi huy ve davranışların başlıca nedenidir. Kaynağı Allah'tır. İnsanlardaki merhamet, Allah'ın rahmet ve merhametinin bir tecellisi, bir yansımasıdır.

ALLAH’IN (cc) RAHMETİ:

Allah'ın en önemli vasıflarından birisi rahmeti ve merhametidir. Bu niteliğini ifade eden Rahman ve Rahim adlarının Kur'an'da Allah ve Rab adlarından sonra en çok anılan adlar olması, Allah'ın merhamet niteliğinin önemini ve sonsuzluğunu gösterir. Allah bu niteliği nedeniyle besleyip büyütür, ödüllendirir, nimetler bağışlar, suçları affeder, peygamberler aracılığı ile insanlara doğru yolu gösterir. Hz. Peygamber (sas)'in gönderilmesi, Kur'an'ın indirilmesi de Allah'ın merhametinin bir sonucudur.

Merhamet, tüm varlığı kuşatan evrensel bir değerdir ve kaynağı da Yüce Allah’tır. Allah’ın isimlerinin başında “Rahman ve Rahim” isimleri gelir. Rahman; rahmetin en yüce derecesine sahip olan, sonsuz rahmet sahibi; mahlûkatın her türlü iyilik ve ihtiyaçlarını esirgemeden ihsan eden. Aynı kökten gelen Rahim ise, müminlere şefkat eden ve onlara her türlü iyilik ve ihsanda bulunan demektir.  Kur’an-i Kerimin ilk ayeti Rahman ve Rahim isimleriyle başlamaktadır.  Kur’an-i Kerimde 57 yerde Rahman ismi, 115 yerde ise Rahim ismi, çok bağışlayan Ğafur ismi ile birlikte geçmektedir.                                      “Allah’ın rahmeti her şeyi kuşatmıştır”. (Araf su.156)

“O, merhametlilerin en merhametlisidir.” (Yusuf su. 92.   Müminün su. 118).

“De ki: Ey kendi nefisleri aleyhine haddi aşan kullarım! Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyin! Çünkü Allah bütün günahları bağışlar. Şüphesiz ki O, çok bağışlayan, çok esirgeyendir.” (Zümer su. 53.)

“Ey Rabbimiz! Bize gücümüzün yetmediği şeyleri yükleme! Bizi affet, bizi bağışla, bize acı! Sen bizim Mevla mızsın. Kâfirler topluluğuna karşı bize yardım et.”  (Bakara su.286).

“Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize acımazsan mutlaka ziyan edenlerden oluruz.”  (Araf su. 23)

“Sen, bizim Velimizsin. Artık bizi bağışla ve bize acı. Sen, bağışlayanların en hayırlısısın.”(Araf su.23)

“O (Allah)dır ki, sizi karanlıklardan aydınlığa çıkarmak için üzerinize rahmet eder, melekleri de (size acıyıp mağfiret diler. Allah) müminlere karşı çok merhametlidir.” (Ahzap su. 43).

Hz. Peygamber (sas) Bir Hadislerinde şöyle buyurmaktadır:

“Allah, varlığı yaratmayı murat edince; kendi nezdinde arşın üstünde bulunan kitabına “Merhametim gazabımı geçmiştir (üstün geldi)” diye yazdı.” (Buhari, Tevhid,15.22.28, 55.Müslim, Tevbe,14-16)

Bir defasında Allah Resulü (sas) in huzuruna bir takım esirler getirilmişti. Esirlerin arasında bulunan çocuğunu kaybetmiş emzikli bir kadın, gördüğü her çocuğa koşup onu kucaklıyor, bağrına basıp onu emziriyordu. Resulüllah (sas), o kadını bize gösterdi ve:

-“Ne dersiniz, bu kadın çocuğunu ateşe atar mı?”  diye sordu. Biz:

-“Hayır, kesinlikle atmaz,” dedik. Bunun üzerine Peygamber (sas) Efendimiz:

-“İşte Allah Teâlâ kullarına, bu kadının çocuğuna olan şefkatinden daha merhametlidir”  buyurdu.      (Müslim, Tevbe, 22)

“Ya sizin üstünüze Allah’ın lütuf ve merhameti olmasaydı, Allah çok şefkatli ve merhametli olmasaydı (haliniz nice olurdu)….”Eğer üstünüzde Allah’ın lütuf ve merhameti olmasaydı, içinizden hiçbir kimse asla temize çıkamazdı. Allah dilediğini arındırır..” (Nur su. 20-21).

“Allah merhametini yüz parçaya ayırdı, doksan dokuz parçasını kendi yanında tuttu, bir parçasını yeryüzüne indirdi. İşte bu bir parça rahmet sebebiyle yaratıklar birbirine merhamet eder. Hatta yavrulu hayvan, bir tarafını incitir endişesiyle ayağını yavrusundan sakınır.” (Buhari, Edeb, 19, Müslim, Tevbe, 17/4942)

Yine Müslim'de gelen bir diğer rivayette Resulüllah (sas) Efendimiz şöyle buyurdu:

“Allah, arz ve semayı yarattığı gün, yüz rahmet yarattı. Her bir rahmet göklerle yer arasını dolduracak kadardır. Ondan yeryüzüne tek bir rahmet indirmiştir. İşte anne, yavrusuna bununla şefkat eder. Vahşi hayvanlar ve kuşlar birbirlerine bununla merhamet ederler. Kıyamet günü geldiği vakit Allah, rahmetine bunu da ilâve ederek (tekrar yüze) tamamlayacaktır.” (Müslim, Tevbe 21, (4946)

“Şüphesiz acıma, merhamet duygusu Rahman’dan bir cüzdür.”   (Buhari Edep,13.Tirmizi, Birr.16)

Yüce Allah geniş rahmet sahibidir. O’nun rahmetinden ümit kesilmez amma Allah (cc) suçları da cezasız bırakmaz.  “Eğer seni yalanladılarsa, de ki: “Rabbiniz bol rahmet sahibidir. Fakat O’nun azabı da suçlu toplumdan geri çevrilmez (azabı suçluların üzerine bir indi mi, onu kimse geri çeviremez).”( En’am su.147).

Ramazanı şerifin evvelinin rahmet olduğu şu günlerde Rabbimiz hepimize Rahmetiyle muamele eylesin inşallah.